Artikel

Trauma en hechting – het zijn grote onderwerpen, die veel oproepen en raken aan nog grotere thema’s zoals begrijpen, vertrouwen en veiligheid. In één artikel kan ik daar slechts een klein tipje van belichten, maar ik wil je graag meenemen in wat ik steeds opnieuw zie en ervaar.

​

Het gaat hier over kinderen die je tegenkomt in je praktijk als professional, in je klas als leerkracht of in je gezin als ouder. En vaak is het niet de eerste keer dat hun gedrag verkeerd wordt uitgelegd. Hoe vaak krijgen deze kinderen weer een nieuw stempel? Worden er tools ingezet of handvatten aangereikt die niet blijken te werken? En hoe vaak worden ze opnieuw naar een andere school verwezen omdat leerkrachten ‘handelingsverlegen’ zijn? Heel begrijpelijk, want dit gedrag is ontzettend ingewikkeld en moeilijk te doorgronden.

​

Precies daarom schrijf ik dit artikel. Omdat ik als professional én als ouder uit eigen ervaring weet wat trauma en hechting met je doet.

​

Het overlevingsmechanisme

Opnieuw maakte ik het mee. Verschillende keren. En het raakte me, weer en weer…

Wanneer een kind of jongere door trauma of hechtingsproblematiek in zijn overlevingsmechanisme terechtkomt, gaat hij vechten, vluchten of bevriezen. Soms dissociëren. Het resultaat: wéér iemand die het niet volhoudt en afhaakt. Voor het kind voelt dit opnieuw als afwijzing.

​

Voor ouders is het topsport. Of je kind nu 6 of 17 jaar is: wanneer hij uit zijn stressraam schiet, vraagt dat enorm veel van je.

​

En wat doe je in de klas, wanneer een leerling uit zijn stressraam gaat? Wanneer hij schreeuwt, scheldt of wegloopt, terwijl er nog 30 andere kinderen in de klas zitten? Het voelt ontoelaatbaar. Dat is ook wat anderen soms hardop zeggen – of wat jij als professional in gedachten kunt hebben.

​

Maar wat dan, als de gewone opvoedingsvaardigheden niet werken?

 

Stress, triggers en traumasporen

Wanneer een kind uit zijn stressraam is, is het de vraag: hoe komt hij er weer in? Hoe kan hij weer tot rust komen? Hoe kun je als ouder, leerkracht of professional helpen zonder nog meer triggers aan te raken?

 

Trauma doet iets met je hoofd én met je lichaam. Zeker bij complex trauma zijn de gevolgen groot. Het laat diepe sporen achter. Triggers liggen overal en kunnen op elk moment aangeraakt worden. Dat maakt het voor de omgeving ingewikkeld, maar hoe moet het dan zijn voor het kind zelf?

 

Past leren er eigenlijk nog wel bij, wanneer je hoofd en lijf voortdurend bezig zijn met overleven?

Soms ontstaat trauma door een ingrijpende gebeurtenis. Maar het kan ook voortkomen uit langdurige stress en onveiligheid. Of juist uit het ontbreken van iets cruciaals dat nodig was voor een gezonde ontwikkeling.

​

Naast triggers en traumasporen ontstaan overtuigingen die zich vastzetten in het brein en lichaam. Ze worden herkend, opgeslagen en sturen gedrag aan. Alles komt terecht in die onzichtbare koffer die een kind met zich meedraagt.

​

Hoe nu verder?

Hoe herken je deze kinderen in je klas, in je praktijk of thuis? En hoe ga je er het beste mee om? In één artikel is daar geen volledig antwoord op te geven.

​

Maar wat ik wél kan meegeven, is dit: Trauma-sensitief omgaan met kinderen is de sleutel. Dat betekent: begrijpen, vertrouwen en veiligheid bieden. Daar begint het.